هوای تهران در تیرماه ۲۳ روز آلوده بود!

16 تیرماه آلوده‌ترین هوای تهران در سال جاری تنفس شد، به‌گونه‌ای که شاخص کیفیت هوا به عدد 318 رسید و در شرایط خطرناک قرار گرفت.

طی تیرماه سال 1403 کیفیت هوای تهران طی 17 روز در شرایط قابل قبول و طی 14 روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت. بیشینه آلودگی هوای تهران طی تیرماه سال گذشته، 15 تیرماه ثبت شد که در این روز غلظت آلاینده ازن به 137 رسید.

پایتخت‌نشینان طی چهار روز از تیرماه 1403همزمان دو آلاینده را فراتر از میزان مجاز تنفس کردند، به‌گونه‌ای که طی 10 تیرماه ذرات معلق کوچک‌تر از 2.5 میکرون و ذرات معلق کوچک‌تر از 10 میکرون و در روزهای 14، 15 و 16 تیرماه آلاینده‌های ازن و ذرات معلق کوچک‌تر از 2.5 میکرون در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفتند. 

طی تیرماه سال 1402 هوای تهران 12 روز قابل قبول و 18 روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز ناسالم برای همه بود. ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون، ازن و ذرات معلق کمتر از 10 میکرون به‌ترتیب شاخص‌ترین آلاینده‌های هوای پایتخت بودند.

آلوده‌ترین هوای پایتخت طی این ماه اول تیرماه به ثبت رسید و آلاینده ازن با رسیدن به عدد 154 در شرایط ناسالم برای همه قرار گرفت.

سال 1401 تهرانی‌ها هوای نامطلوب‌تری را تجربه کرده بودند، به‌گونه‌ای که میانگین کیفیت هوا دو روز در شرایط قابل قبول، 25 روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و سه روز در شرایط ناسالم برای همه بود. آلاینده شاخص هوای تیرماه سال 1401 ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون بود و هوای تهران 20 روز با این آلاینده شاخص آلودگی هوا را تجربه کرد.  16 روز آلاینده ازن و هفت روز ذرات معلق کمتر از 10 میکرون هوای تهران را آلوده کرد و در برخی روزها بیش از یک آلاینده فراتر از حد مجاز قرار گرفتند.

کیفیت هوای تهران طی تیر ماه 1400، 17 روز در شرایط قابل قبول، 13 روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز در شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها قرار داشت و در این میان آلاینده «ازن» 10 روز و آلاینده ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون نیز چهار روز هوای تهران را آلوده کردند.

آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد تیر ماه سال 99 هوای تهران 11 روز در شرایط قابل قبول، 19 روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز در شرایط ناسالم برای همه گروه‌ها قرار داشت که آلاینده ازن  19 روز و ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون یک روز هوای ‌پایتخت را آلوده کرده بودند.

کیفیت هوای پایتخت طی تیر ماه 98، 18 روز قابل قبول، 12 روز ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز ناسالم برای همه گروه‌ها گزارش شد و ازن تنها آلاینده‌ای بود که در این یک ماه هوای ‌پایتخت را آلوده کرد.  

از «ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون و 10 میکرون» و «ازن» چه می‌دانیم؟

بر اساس این گزارش در تیرماه سال جاری ذرات معلق و ازن هوای پایتخت را آلوده کردند.

ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون دارای قطر 2.5 میکرون و یا کمتر است که تقریبا یک سی ام قطر موی انسان است و به عنوان ذرات ریز (fine) نیز شناخته می‌شود. ترکیب شیمیایی ذرات بسته به محل، زمان و آب و هوا متفاوت است و منابع انتشار آن شامل انواع فعالیت‌های احتراقی (وسایل نقلیه موتوری، نیروگاهی، سوزاندن چوب، و غیره) و فرایندهای صنعتی خاص می‌شود. این ذرات هم به‌طور مستقیم ساطع می‌شوند و هم به شکل آلاینده ثانویه در جو شکل می‌گیرند.

به‌طور کلی عمده‌ترین منابع انتشار ذرات معلق نیز احتراق سوخت مانند سوزاندن زغال  سنگ و چوب، خودروهای دیزلی فاقد فیلتر دوده، فرایندهای صنعتی و کشاورزی و انتشار از خودروها است. مطالعات علمی متعدد درباره ذرات معلق نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض این آلاینده باعث بروز مشکلات زیادی می‌شود. مرگ زودرس در مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، بروز حملات قلبی غیرکشنده، ضربات قلب نامنظم، ابتلا به سرطان ریه، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مشکلاتی است که آلودگی هوا برای سلامت انسان ایجاد می‌کند.

ذرات معلق کوچک‌تر از 10 میکرون ذرات جامد یا مایع موجود در هوا هستند که دارای قطری کمتر از 10 میکرون هستند و بر اثر سوزاندن چوب، احتراق ناقص در ترکیبات هیدروکربنی، احتراق سوخت موتورهای دیزل، واحدهای صنعتی، کشاورزی، جاده های آسفالت نشده و فعالیت‌های ساختمان سازی و آلاینده‌های غیر گازی ایجاد و منتشر می‌شود. این ذرات به علت ابعاد ریز خود می‌توانند از سیستم دفاعی مجاری تنفسی عبور کنند.

ازن آلاینده ثانویه‌ای است که پیش‌سازهای آن VOC‌ها یا همان ترکیبات آلی فرار و ناکس هستند. این آلاینده‌ها با تابش شدید و مستقیم نور خورشید آلاینده ازن را تولید می‌کنند. از سویی دیگر می‌توان گفت که به‌نوعی خودروهای دیزلی، موتورسیکلت‌های فرسوده و بخارات بنزین پیش‌سازهای ازن هستند همچنین استفاده از سوخت‌های غیر استاندارد در نیروگاه‌ها و پالایشگاه‌ها می‌تواند در افزایش غلظت ازن نقش داشته باشد.

علاوه بر این آلاینده ازن سبب کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مانند سرفه، تنگی نفس، تشدید آسم و سایر بیماری‌های ریوی می‌شود. ازن در مرگ ومیر زودرس نیز تاثیرگذار است.

 اعداد شاخص کیفیت هوا چه می‌گویند؟

شاخص کیفیت هوا (AQI) به شش دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا 50 هوا پاک، از 51 تا 100 هوا قابل قبول یا متوسط، از 101 تا 150 هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از 151 تا 200 هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از 201 تا 300 هوا بسیار ناسالم و از 301 تا 500 شرایط کیفی هوا خطرناک است.